Giới thiệu về ROM - BIOS

Giới thiệu về ROM - BIOS

1. Chức năng của ROM - BIOS
   ROM (Read Olly Memory) - IC nhớ chỉ đọc
   BIOS (Basic In Out System) - Chương trình vào ra cơ sở - BIOS là một chương trình  phần mềm được nhà sản xuất Mainboard nạp vào ROM trong quá trình sản xuất.
   
   Chương trình BIOS có các chức năng chính sau đây:
      - Khởi động máy tính
      - Cung cấp bản CMOS SETUP Default
      - Cung cấp chương trình kiểm tra Card Video và bộ nhớ RAM
      - Quản lý trình điều khiển cho các thành phần trên Mainboard như Chipset, SIO, Card Video onboard, Bàn phím.
   Các chương trình phần mềm của BIOS giúp cho máy tính có thể hoạt động được trong môi trường không có hệ điều hành, ví dụ:  Khi ta sử dụng  máy tính trong màn hình thiết lập CMOS SETUP.
    
2. Biểu hiện khi máy bị lỗi chương trình BIOS
   - Trong quá trình khởi động máy tính, CPU sẽ cho nạp chương trình BIOS khi nó vừa mới hoạt động, CPU sẽ cho nạp chương trình BIOS và bộ nhớ Cache và sử dụng nó để khởi động máy, Test Card video và RAM.
   - Nếu hỏng IC-ROM thì quá trình nạp BIOS không thực hiện được vì vậy máy không khởi động được.
   - Nếu không nạp được BIOS hoặc chương trình BIOS lỗi thì máy tính có các biểu hiện sau:
        
          * Bật công tắc, quạt nguồn có quay nhưng máy không khởi động, không có thông báo lỗi.
          * Khi khởi động, loa trong phát ra những âm thanh lạ (có tiếng bíp ngắn kêu liên tục)
          * Máy không nhận được cổng IDE hoặc không nhận bàn phím...
    
   Lưu ý: Chương trình BIOS chỉ được tải sau khi CPU đã hoạt động và Mainboard có tín  hiệu Reset tốt, vì vậy ta
               chỉ kiểm tra hoặc nạp BIOS cho những Mainboard đã có tín hiệu Reset hệ thống nhưng vẫn không hoạt động.
    
3. Chương trình BIOS có thể lấy từ đâu ?
      Đây là câu hỏi được nhiều bạn quan tâm bởi chương trình BIOS thường không có sẵn, các chương trình BIOS được các nhà sản xuất Mainboard cung cấp trên mạng thường là các chương trình dùng để Update
     Chương trình Update là để nâng cấp Mainboard cho chúng hỗ trợ được các thiết bị mới hơn chứ không phải để sửa chữa Mainboard hỏng (do lỗi BIOS) thành Mainboard sống lại.
   
   Chương trình BIOS để sửa chữa cho các Mainboard bị lỗi BIOS là phần mềm nạp BIOS, để có được phần mềm này bạn thực hiện như sau:
        - Sử dụng một Mainboard đang hoạt động tốt.
        - Tháo ROM ra đưa vào máy nạp ROM
        - Đọc (Read) nội dung của ROM ra và lưu (Save) thành dạng file nhị phân (Binary) trên máy tính, file này sẽ được sử dụng làm file gốc để nạp vào cho các Mainboard có cùng chủng loại.
   
   
                           Mainboard số 1 và Mainboard số 2 phải cùng chủng loại và cùng Model
   
   Giải thích:
   Giả sử Mainboard số 2 ở trên là bị lỗi BIOS, để nạp BIOS cho Mainboard số 2, bạn thực hiện qua các bước như sau:
   - Mượn Mainboard số 1 có cùng chủng loại và cùng Model với Mainboard số 2
     (ví dụ cùng là Mainboard Intel 845GV)
   - Tháo ROM từ Mainboard số 1 ra, cho vào máy nạp ROM, đọc nội dung ra rồi lưu thành một file Binary trên máy tính. (file này được sử dụng làm file gốc để sau này nạp cho các Mainboard cùng loại)
   - Tháo ROM từ Mainboard số 2 ra, cho vào máy nạp ROM, xoá trắng IC trước khi nạp, sử dụng file gốc đã đọc ra từ Mainboard số 1 trước đó để nạp vào ROM của  Mainboard số 2.
   - Gắn trả lại ROM vào Mainboard số 2 rồi thử lại
   Lưu ý:  ROM là IC còn BIOS là chương trình trong IC

   Các bước nạp ROM BIOS cho Mainboard .

       Giả sử bạn đang có chiếc Mainboard Intel 915GAV bị lỗi BIOS, để nạp BIOS cho chiếc
        Mainboard này của bạn, bạn phải làm như sau.

1. Bước 1 -  Mượn một chiếc Mainboard có cùng chủng loại là Intel 915GAV đang chạy tốt,
                - Tháo IC-ROM ra khỏi Mainboard
   
   
          Dùng Panh tháo IC ra khỏi đế cắm trên Mainboard
   
   
     Số IC được ghi ở dòng thứ 2,  dòng đầu ghi hãng sản xuất
     Số của IC là   49LF002A
   
   
                
                   Gắn IC vào máy nạp ROM (như ảnh chụp)
   
   
          Sau đó kết nối máy nạp ROM với máy tính
   
    
2. Bước 2  - Đọc nội dung trong IC - ROM ra và lưu thành một file trên máy tính.
   
        Bạn thao tác theo hướng dẫn (khi đã thuộc các bước, bạn hãy tự thao tác trước khi hướng dẫn xuất hiện)
   
   
   
   
   Sau khi Read và Save xong, ta lưu lại thành một file có tên là:  Main_Intel_915GAV trên máy tính, file này chỉ có dung lượng 256KB hoặc 512KB
   (ta nên đặt tên File theo tên của Mainboard để tiện cho việc sử dụng về sau)
   
    
3. Bước 3 - Tháo ROM trên Mainboard bị lỗi BIOS ra ngoài
   
   
   
         Tháo ROM trên Mainboard bị lỗi ra ngoài
   
   
   
        ROM đã tháo ra ngoài, lưu ý cách đọc số IC
   
   
   
       Sau đó gắn ROM vào máy nạp ROM và kết nối máy nạp ROM với máy tính
   
    
4. Bước 4 - Nạp lại chương trình BIOS cho ROM bằng file nguồn được đọc ra từ Main tốt ở trên
   
      Bạn thao tác theo hướng dẫn (khi đã thuộc các bước, bạn hãy tự thao tác trước khi hướng dẫn xuất hiện)
   
   
   Nạp chương trình BIOS  cho ROM xong, bạn gắn lại ROM vào Mainboard và thử lại Mainboard
   
   - Nếu Mainboard có tiếng báo lỗi RAM (khi chưa gắn RAM) hoặc lên được màn hình khi gắn RAM vào là quá trình nạp ROM đã thành công.
    

  Câu hỏi thường gặp

1. Câu hỏi 1 - Nếu ta lấy chương trình BIOS trên Mainboard Intel 915GAV  để nạp cho Mainboard Intel 915V có được không?
   
   Trả lời:
    - BIOS là chương trình phần mềm điều khiển trực tiếp các linh kiện trên Mainboard để máy tính có thể hoạt động được trong lúc chưa có hệ điều hành, vì vậy nếu đem chương trình BIOS của Mainboard Intel 915GAV nạp cho Mainboard Intel 915V nó sẽ không chạy được bởi vì linh kiện trên hai Mainboard này khác nhau, Mainboard Intel 915GAV có hỗ trợ card video onboard còn Mainboard Intel 915V thì không?
   - Chương trình BIOS chỉ chạy được trên các Mainboard có cùng hãng sản xuất và cùng Model, ví dụ cùng là Mainboard Intel 915GAV thì được.
   
    
2. Câu hỏi 2 - Nếu Mainboard bị hỏng IC - ROM thì có nạp BIOS được không ?
   
   Trả lời:
   - Nếu Mainboard của bạn bị hỏng IC- ROM thì bạn không thể nạp BIOS được, nó sẽ báo lỗi ngay từ bước bạn Read  nội dung IC ra bộ nhớ đệm Buffer
   - Ngược lại trong quá trình nạp ROM, nếu bạn đã gắn cho IC tiếp xúc tốt, máy nạp chạy tốt mà bạn không thể Read ra được thì IC-ROM bị hỏng, bởi vì nếu ROM tốt thì cho dù chương trình bên trong lỗi hay không có nó vẫn phải cho Read ra được bình thường, bởi vậy nút Read còn có tác dụng để bạn kiểm tra IC
   
    
3. Câu hỏi 3 - Nếu Read từ IC ra để lưu vào máy tính mà cứ báo lỗi là nguyên nhân do đâu ?
   
   Trả lời:
   Có ba nguyên nhân chính khiến bạn không Read được dữ liệu từ ROM ra máy tính.
    - ROM của bạn không được máy nạp ROM hỗ trợ, trong mục Device nếu bạn đã nhập đúng số nhưng lại chọn sai hãng sản xuất IC cũng không được, bạn phải chọn đúng cả số IC và hãng sản xuất IC, ví dụ ở trên bạn phải chọn số IC là 49FL002A và chọn hãng là   SST
   - Nguyên nhân thứ hai là do bạn kết nối IC vào máy có chân chưa tiếp xúc tốt
   - Nguyên nhân thứ ba là do IC - ROM của bạn bị hỏng.
   
    
4. Câu hỏi 4 - Có thể sửa được chương trình BIOS trong ROM không
   
   Trả lời:
   - Cho dù bạn có là nhà lập trình thiên tài cũng không sửa được chương trình BIOS trong ROM bởi vì sau khi lập trình trước khi nạp vào ROM, người ta đã dịch các ngôn ngữ lập trình ra mã máy ở dạng mã nhị phân hay mã Hecxa, vì vậy bạn thấy thông tin nội dung trong BIOS hiện ra trên Buffer toàn là số 0,1,2.....9 và chữ A,B....F
   - Trong cửa sổ Buffer bạn có thể sửa được hoặc xoá đi một vài từ, nhưng chỉ là để thử, bạn chỉ cần xoá đi 1 dòng (đưa hết về ký tự F) sau đó lưu lại bản BIOS bị xoá 1 dòng đó để nạp vào ROM của máy đang chạy, đảm bảo máy sẽ im thin thít...!
   
    
5. Câu hỏi 5 - Khi phải thay IC-ROM trên Main thì cần điều kiện gì ?
   
   Trả lời:
   - Khi IC-ROM trên Mainboard của bạn bị hỏng, bạn không thể Read hay nạp chương trình BIOS cho ROM đó được, khi đó bạn cần phải thay một IC-ROM mới.
   - Thông thường ROM bán mới là ROM trắng (chưa có chương trình) vì vậy bạn mua ROM mới về phải thực hiện nạp BIOS cho ROM - mới có thể sử dụng được.
   - Khi thay thế ROM thì bạn cần phải mua IC mới có số trùng với số IC cũ, còn hãng sản xuất có thể khác cũng được
   
                                           
     
                                  Hai IC này có thể thay thế được cho nhau vì cùng có số IC là 49FL002A
   
    
6. Câu hỏi 6 - Mainboard có biểu hiện như thế nào thì nghi ngờ là hỏng ROM hoặc lỗi BIOS
   
   Trả lời:
   Các Mainboard sau khi đã có tín hiệu Reset hệ thống tốt mà không khởi động được, không có âm thanh báo sự cố thì do các nguyên nhân:
        - Do hỏng Chipset bắc
        - Do hỏng CPU
        - Do hỏng Socket gắn CPU
        - Do hỏng ROM
        - Do lỗi chương trình BIOS
   Với hiện tượng trên thì bạn có thể nghi ngờ là hỏng ROM hoặc lỗi BIOS sau khi đã đã kiểm tra và loại trừ nguyên nhân do hỏng CPU hoặc Socket
   
   - Nếu ROM còn tốt mà bị lỗi chương trình BIOS thì bạn có thể  Read và nạp chương trình cho ROM bình thường, nếu ROM bị hỏng thì bạn không thể Read hay nạp chương trình cho ROM được.
   
    
7. Câu hỏi 7 - Ta cần nạp lại BIOS cho ROM trên Mainboard khi nào ?
   
   Trả lời:
   Ta cần nạp lại chương trình BIOS cho ROM trên Mainboard khi gặp một trong các trường hợp sau đây:
   
   Trường hợp 1 - Mainboard đã có tín hiệu Reset tốt nhưng không khởi động, không có âm thanh báo sự cố ở loa trong
                           - Đã kiểm tra CPU và Socket mà không phát hiện thấy sự cố.
                           => Khi đó ta kiểm tra ROM và nạp lại BIOS cho ROM
   
   Trường hợp 2 - Khi khởi động máy, từ loa trong phát ra âm thanh báo sự cố nghe rất lạ (tiếng bíp ngắn và liên tục)
                           - Đã kiểm tra RAM và Card Video mà không phát hiện thấy sự cố
                           => Khi đó ta nạp lại BIOS cho ROM
   
   Lưu ý:  Nạp ROM là bước thực hiện sau cùng trong quá trình kiểm tra và sửa chữa Mainboard

• Bài này tóm lại có vài chổ cần lưu ý như sau: Sau các bước kiểm tra lúc này mainboard đã có tính hiệu Reset tốt nhưng vẫn chưa chạy thì do các nguyên nhân sau: hỏng chip Bắc, hỏng CPU, CPU tiếp xúc không tốt (hoặc hở socket gắn CPU), hỏng chip ROM, lỗi chương trình BIOS.
• Nhắc lại: Bài viết này tôi sưu tầm từ hocnghe.com.vn tuy nhiên điểm khác biệt khi bạn xem bài viết ở là không cần đăng ký, đăng nhập hay tốn bất kỳ chi phí nào. Ngoài ra bạn cũng có thể download tài liệu toàn tập về để tiện tham khảo. Thêm nữa, các thắc mắc liên quan bạn có thể comments và sẽ nhận được đáp hồi trong thời gian sớm nhất có thể.